Η διαχείριση του υδάτινου δυναμικού της τεχνητής λίμνης Σμοκόβου

Abstract

Απαραίτητο στοιχείο της διαχείρισης των υδατικών πόρων σε τοπικό επίπεδο αποτελεί η γνώση της ποσότητας του διαθέσιμου νερού και σε ποιους τομείς καταναλώνεται. Όλα αυτά πάντα σε συνάρτηση με την δυνατότητα εξοικονόμησης νερού και την δημιουργία νέων πόρων, χωρίς την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Η κατασκευή της τεχνητής λίμνης Σμοκόβου, η ευρύτερη περιοχή της οποίας περιλαμβάνει τη λεκάνη απορροής του ταμιευτήρα Σμοκόβου και την περιοχή ανάπτυξης των σχετικών αρδευτικών έργων, εντάσσεται μέσα στα πλαίσια της επίλυσης του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας. Η ευρύτερη περιοχή της έχει έκταση 750 Km2 και εκτείνεται στους Νομούς Καρδίτσας, Φθιώτιδας και Λάρισας. Για την ορθολογική διαχείριση του ταμιευτήρα, το ενδιαφέρον εστιάζεται αφενός στις υδρολογικές εισροές (προσφορά νερού) και αφετέρου στις χρήσεις νερού και τις υδατικές ανάγκες, καθώς και στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις για την διατήρηση μόνιμης ροής στην κοίτη του Σοφαδίτη ποταμού (ζήτηση νερού). Σκοπός της δημιουργίας του ταμιευτήρα είναι η συλλογή νερού για την άρδευση δεσπόζουσας έκτασης 252.600 στρεμμάτων, σε πεδινές περιοχές των Νομών Καρδίτσας, Φθιώτιδας και Λάρισας, με αναλογία 15:8:1, περίπου. Η αρχική ελεγχόμενη πλήρωση του ταμιευτήρα πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2003, οπότε ξεκίνησε μια ελεγχόμενη περίοδος λειτουργίας της σήραγγας και των συναφών έργων. Στις αρχές Ιουνίου 2005 ολοκληρώθηκε η κατασκευή μέρους του αρδευτικού δικτύου και ακολούθησε δοκιμαστικά η υδροδότηση του, μέσω της σήραγγας Λεονταρίου. Σήμερα το έργο εξυπηρετεί αρδευόμενες εκτάσεις 46.000, περίπου στρεμμάτων, εκ των οποίων τα 6.000 στρέμματα, αρδεύονται από μόνιμο σωληνωτό δίκτυο. Το φυσικό περιβάλλον της τεχνητής λίμνης ευνοεί τις ανθρώπινες δραστηριότητες και μπορεί να συμβάλλει στην τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής με την δημιουργία εκτάσεων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αναψυχής, αθλητικών εγκαταστάσεων και πιθανώς στην ανάπτυξη της ιχθυοκαλλιέργειας. Ακόμη με ορθολογική διαχείριση μπορεί να εξυπηρετήσει τις αρδευτικές, υδρευτικές και περιβαλλοντικές ανάγκες της ευρύτερης περιοχής, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό, στην διασφάλιση, την ανάπτυξη, την ανασυγκρότηση και την ανάδειξη κρίσιμων οικοσυστημάτων της. Μια ορθολογική διαχείριση, απάντηση στην μέχρι τώρα αλόγιστη και σπάταλη διαχείριση των υδάτινων πόρων και των αποθεμάτων του υδροφόρου ορίζοντα, η οποία σπατάλη εγκλώβιζε και καταδίκαζε την ευρύτερη περιοχή στον αργόσυρτο θάνατο της ερήμωσης, της υπανάπτυξης, της φτώχειας και της πληθυσμιακής συρρίκνωσης. Ταυτοχρόνως, εμπλουτίζονται οι παραπόταμοι του Πηνειού, στοχεύοντας στην επαναφορά της οικολογικής ισορροπίας στο Θεσσαλικό κάμπο, στην ανάκαμψη του υπόγειου υδροφορέα και στην αντιμετώπιση του κινδύνου ερήμωσης που ξεπροβάλλει. Επιπλέον, η τεχνητή λίμνη, εφαπτόμενη των ιστορικών λουτρών Σμοκόβου και των ιαματικών πηγών Καΐτσας, εκτιμάται ότι θα συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη και της ορεινής περιοχής. Η τεχνητή λίμνη Σμοκόβου, είναι βέβαιο πως θα δώσει νέα πνοή στην ευρύτερη περιοχή, ανατρέποντας τον παλιό σπάταλο και αλόγιστο τρόπο διαχείρισης των υδάτινων πόρων της και επιβάλλοντας τους όρους και τις προϋποθέσεις για μια ολοκληρωμένη και ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων και αποθεμάτων της. Αυτό το έργο, το οποίο αποτελούσε όνειρο και αίτημα γενεών και γενεών, γίνεται σήμερα, έστω και με πολύ αργούς ρυθμούς, πραγματικότητα.